Psikolojik Danışma ve Rehberlik Nedir?
Bireyin kendini tanıması, gerçekçi kararlar alabilmesi, potansiyelini geliştirebilmesi, sorunlarla baş edebilmesi ve çevresine uyum sağlayabilmesi için uzman kişilerce sunulan hizmetlerdir.Psikolojik danışma ve rehberlik; okulda başarı ve akademik gelişme, bireysel ve toplumsal ilişkiler, kişisel, eğitsel ve meslekî gelişim alanlarında grupla veya bireysel olarak öğrencilere, ihtiyaçlarını karşılamaları, sorunlarını gidermelerinde sistemli ve profesyonel bir yardım süreci ve hizmetleridir.

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinin Amacı Nedir?
Okul öncesi eğitim ve ilköğretimde hizmetler genel olarak; öğrencinin kendisi, öğretmeni/öğretmenleri ve ailesi tarafından yetenek, beceri ve diğer özelliklerinin fark edilmesine, öğrencinin yetiştiği ortamın iyileştirilmesine, bireysel ve sosyal gelişimlerinin desteklenmesine, etkili öğrenme ve çalışma becerileri ile motivasyonlarının artırılmasına, ilköğretim sonrası eğitime ve orta öğretime devam edemeyecekler için mesleğe yönlendirmeye yöneliktir.

Rehberlik hizmetleri eğitim programlarının ayrılmaz ve tamamlayıcı bir parçasını oluşturmaktadır.

Rehberlik ve Psikolojik Danışma hizmetlerinin gerek sınıf rehber öğretmenlerinin gerekse okul psikolojik danışmanlarının uyması gereken birtakım ilkeleri vardır. Bu ilkeler öğretmenlerin etik kuralları uygulamalarda yol haritalarıdır. Temelini ise Hüma­nist (İnsancıl) yaklaşımdan almaktadır.

1. PDR hizmetlerinin temelinde öğrenci/birey vardır: PDR hizmetleri bireyin kişisel-sosyal, eğitsel ve mesleki açılardan, her yönüyle bir bütün olarak gelişmesini sağlamak ve böylece bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı ol­mak amacıyla sunulmaktadır. Yapılan bütün rehberlik hizmetlerinin temel amacı, bireyin gelişimidir.

2. PDR hizmetlerinde gönüllülük ön plandadır: PDR hizmetlerinin en önemli ilkelerinden birisi gönüllülüktür. Rehberlik hizmetleri, bireyi tanımak*ve kendisini bireye tanıtmak için gerçekleştirilir ve onun her yönden gelişimi amaç­lanmaktadır. Öğrenci bu konuda bir direnç gösterirse, bireyden sağlıklı bilgiler almak zorlaşacaktır. Yani öğrencinin yardım almaya gönüllü olmaması süreci olumsuz etkileyecektir.

3. PDR tüm bireylere açık bir hizmettir: PDR hizmetleri yararlanmak isteyen her bireye sunulur. Rehberliğin özünde hümanist (insancıl) bir anlayış var­dır. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin bu özelliği öğrenci ya da insan ayrımı yapılmasını engeller. Yardım almak isteyen ve kendini gerçekleştirmek isteyen her birey bu hizmetten yararlanabilir.

4. PDR servisinde gizlilik esastır: Bu ilke danışanın psikolojik danışmana karşı güven oluşturması için önemlidir. Güvenin oluşması danışanın kendisini rahatsız eden durumu psikolojik danışmana açmasını ve yardım almasını kolaylaştıracaktır.

5. PDR öğrenci ile ilgili kişilerle birlikte yürütülen bir hizmettir: PDR uygulamalarında öğrenci ile ilgili herkes ortak bir anlayış ve işbirliği içinde çalışmalıdır. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin amacına tam olarak ulaşması, işlevini yerine getirebilmesi için hizmetlerin, psikolojik danışmanın ön­cülüğünde bireyin ilişki içinde olduğu diğer kişilerle birlikte yürütülmesi gerek­mektedir.

6. PDR insana saygı duymak esastır: PDR hizmetleri, din, dil, ırk ay­rımı yapmadan, insanın kişiliğine, ihtiyaçlarına saygılı olmayı gerektirir. Birey, sırf insan olduğu için saygıyı hak eden bir varlıktır. Bu ilkenin varlığı rehberlik hizmet­lerini sunarken insan ayrımı yapılmasını engellemektedir.

7. Rehberlik eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir parçasıdır: Rehberlik hizmeti­ni eğitimden ayrı bir hizmet olarak düşünmemek gerekir. Eğitim bireyin daha çok öğrenme yaşantısıyla ilgilenmektedir. Bu durumda bireyin, duygusal ve sosyal yönleri ihmal edilebilir. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti ise ihmal edilmiş bu yönleri tamamlayan bir yapıdır.

8. Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklılıklar esastır: Farklı okullardaki veya okuldaki bütün sınıfların aynı rehberlik programını uygulaması rehberliğin bu il­kesiyle bağdaşmamaktadır. Her bireyin kişilik özellikleri, yaşantıları, ihtiyaçları birbirlerinden farklı olduğu için, bu farklılıklar dikkate alınarak uygun rehberlik hizmeti bireylere sunulmalıdır.

9. PDR hizmetleri yaşam boyu devam eder: PDR hizmetleri sadece bireylere okul hayatı sürecince verilen bir hizmet değil, bireylere tüm yaşamı bo­yunca sunulan bir hizmettir. Öğrencilik dışında da bireylere rehberlik hizmetleri verilebilir, önemli olan bireydir ve bireyler her yaş döneminde farklı gelişimsel problemlerle karşılaşabilirler ve bunların çözümü için de rehberliğe ihtiyaç duyu­labilir.

10. PDR hizmetlerinde bireye özerklik kazandırılmalıdır: PDR hizmet­lerinde bireyin sorunu, onun adına çözülmez, birey kendi sorununu çözebilecek yeterliliğe, özerkliğe ulaştırılmaya çalışılır. Bu, onun her yönüyle geliştirilmesiyle sağlanabilir.

11. PDR hizmetleri sistemli ve profesyonel bir anlayışla yürütülür: PDR hizmetlerinin yeri, zamanı, kimler tarafından verileceği, yapılacak bir planlamayla, profesyonel bir biçimde belirtilmektedir. Dönem başında yapılacak yıllık rehberlik programı bu ilkenin gerçekleşmesini, rehberlik hizmetlerinin sistemli bir şekilde yapılmasını sağlar.

13. PDR hizmetlerinde seçme hakkı bireye aittir: Bu ilkeyle bireyin kendisiyle ilgili konularda seçiminin kendisine ait olduğu ifade edil Psikolojik danışmanın burada yapması gereken, bireye seçim yaparken bireye alternatifler sunmak ve bu alternatiflerin olası sonuçları hakkında bilgiler vermektedir. Birey kendisiyle İlgili son sözü kendisi söylemelidir. Rehberlik bireye tek yol değil birçok yol göstermeli ve bilgilendirmelidir.

14. PDR uygulamaları (programı) her okulun amaç ve ihtiyacına göre de­ğişir: Okullarda PDR uygulamaları okulların özel durum ve ihtiyaçlarına veyabulundukları yere ve kademelere göre değişiklikler gösterebilir, örneğin; Anado­lu, genel, askeri ve meslek liseleri veya ilköğretim / ortaöğretim okullarında fark­lı rehberlik programları uygulanmaktadır. Buna karşın tüm okullarda hazırlanan rehberlik programlarının temelleri aynı ilkelere dayanmaktadır.

15. Öğrencilere PDR hizmeti verirken onları her yönüyle tanımak gerekli­dir: Öğrencilere PDR hizmetleri verirken onların sosyal, kültürel, akademik, zihinsel ve psikolojik yönlerinin iyi bilinmesi gerekir. Aksi takdirde onlara verile­cek hizmetler amacına doğru bir şekilde ulaşamaz.

16. PDR hizmetleri bireye ve topluma karşı sorumludur: Eğitim, bireye is­tendik davranışların kazandırılması amacını güder. PDR faaliyetleri yürütü­lürken bu amaca dikkat edilmelidir. Bireyin toplumun desteği olmaksızın kendini gerçekleştirmesi mümkün değildir. İsteklerini toplumla çatışmadan gidermeyi öğrenmesi noktasında rehberlik hizmetleri gerekli desteği sağlamalıdır. Bu açı­dan bakıldığında rehberliğin, bireyi toplumla karşı karşıya getirme gibi bir amacı taşımadığı net olarak görülür. Aksine rehberliğin amacı bireyin topluma dinamik bir uyum gösterebilmesi için gerekli duyarlılığı ve beceriyi kazanmasına yardım I etmektir. Toplum göz önünde bulundurulurken birey rencide edilmemeli, bireysel özellikleri geliştirirken de toplumun varlığı unutulmamalıdır.

17. PDR bir süreçtir: PDR bir anda olup bitmez, belirli basamakları olan ve birbirine dayalı bir dizi etkinlikleri kapsar. Rehberlik yardımlarıyla bir sorunun çözülmesi ya da gelişmenin sağlanması biranda mümkün değildir. Belli bir zama­nı gerektirir.